نگاهی به محرومیت های فراموش شده
حذف كپرنشینی از شعار تا عمل
به گزارش هم پیما برخی مسؤلان از حذف كپرنشینی در كرمان خبر می دهند اما بروز سیل در رودبار جنوب و ریگان نشان داد هنوز خیلی از مردم در كپرها و خانه های گلی زندگی می كنند.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: اگر نگاهی به تیتر رسانه ها بیندازید تابحال در جنوب کرمان بارها جشن آخر کپرنشینی گرفته شده و بعد از آخر هر طرح راه اندازی واحدهای مسکونی؛ مسؤلان مربوطه تیترهای زیبایی از آخر محرومیت و کپرنشینی در شهرستان های جنوبی کرمان به خصوص در قلعه گنج و رودبار جنوب به رسانه ها داده اند. هر چند اقدامات بسیاری برای کپرزدایی انجام شده اما مسلماً کپر نشینی در این مناطق به پایان نرسیده است. اما حقیقت ماجرا متأسفانه با شعارهایی که داده می شود فرسنگ ها فاصله دارد، نکته تأسف بار اینکه بعضی از مسؤلان مربوط به طرح کپرزدایی هم وجود کپرها در جنوب کرمان را ناشی از فرهنگ مردم و تمایل شخصی به استفاده از این سازه های چوبی می دانند. سیل ابتدای سالجاری خبرنگاران را به جنوب کرمان کشاند و همین جا مشخص شد خیلی از روستاها هنوز کپر نشین هستند، با هم سری به بعضی از روستاهای سیل زده جنوب کرمان می زنیم اینجا شهرستان رودبار جنوب است، در شهر رودبار خبری از کپر نشینی نیست و بعضی از مردم در حیات خانه هایشان جهت استفاده از خنکی این سازه ها؛ کپر راه اندازی کرده اند، در باغ های کشاورزی هم، زارعان برای فرار از گرمای طاقت فرسای جنوب کرمان اتاقک هایی ساخته اند اما به زهکلوت یکی از بخش های پر جمعیت این شهرستان سفر می نماییم در مرکز این بخش هم خبری از کپر نیست اما کافیست چند کیلومتر از مرکز شهر دور شوید به مرور روستاهایی را با ۱۰ تا ۲۰ خانوار می بینید که خانه هایشان از برگ درختان خرما ساخته شده است. کافیست چند کیلومتر از مرکز شهر دور شوید به مرور روستاهایی با ۱۰ تا ۲۰ خانوار را می بینید که خانه هایشان از برگ درختان خرما ساخته شده است محرومیت هنوز هم در شهرستان های جنوبی استان کرمان موج می زند طبق آمار استانداری کرمان ۱۵ درصد مردم این استان زیر پوشش بهزیستی و کمیته امداد هستند که بخش قابل توجهی از آنها در شهرستان های جنوبی و شرقی استان زندگی می کنند. بعد از سیلاب دوم فروردین ماه سالجاری بود که این روستاها در قاب دوربین های خبرنگاران و عکاس ها شکل گرفت و باز هم اوج محرومیت مردم این مناطق به خصوص در روستاهای کپر نشین نمایان شد. کپرنشین هایی که هر چند خانه های خراب شده آنها با چند عدد برگ نخل قابل مرمت بود اما وسایل اندک و لباس های معدودشان را آب برد. روستاهایی از جنس سنگ و چوب و مردمانی قانع شهرستان قلعه گنج هم که از آن بعنوان پایلوت اقتصاد بومی در استان نام برده می شود هم از وجود کپر ها بی نصیب نمانده است، نمونه این روستاها «سوردر» است، این روستا در میانه جاده صولان - رمشک قرار دارد، هر چند کپرها در دو روستای فوق هم خودنمایی می کنند اما سوردر که ده ها خانوار را در خود جای داده نمادی از این روستاهای کپری ست که از کمترین امکانات بهره می برد. کپر نماد فرهنگ بومی نیست؛ نماد محرومیت است راه رسیدن به روستا خاکی و مملو از سنگلاخ می باشد؛ مردم محلی می گویند دو روستای «بن گرو» و «جهلدُر» هم کپری هستند و ده ها روستای دیگر هم از این دست به خصوص در رمشک وجود دارد که کمتر دیده شده اند، در ذهنم این صحبت مسؤلان بنیاد مسکن را مرور می کنم که کپرنشینی ناشی از فرهنگ و علاقه مردم به کپرهاست؛ با همین ذهنیت وارد روستا می شوم. ده ها خانوار در این روستا زندگی می کنند خبری از کوچه و معبر و تأسیسات روستایی نیست، ده ها خانه که از برگ درختان خرما ساخته شده و در گوشه و کنار دیده می شوند، خبری از سرویس بهداشتی و حمام در خانه های کپری نیست. لباس های مردم روستا محلی و همگی گویش خاص خویش را دارند، داخل خانه ها اکثراً یک حصیر پهن شده و در بهترین حالت یک گلیم هم دیده می شود که اکثراً کار دست زنان روستاست. کار مردم روستا بافت حصیر است و هیچ منبع درآمد دیگری ندارند درآمد هر خانوار از این راه حدود ۲۵۰ هزار تومان است و منبع اصلی رزقشان البته یارانه هاست اما نکته دیگر اینکه این روستا که قبلاً مرکز کشاورزی و دامداری بود حالا آب خوردن هم ندارد و در لابه لای کپرها تانکرهایی قرار گرفته که هر چند روز به صورت سیار آبرسانی می شوند. کار مردم روستا ساخت سبد و حصیر است و هیچ منبع درآمد دیگری ندارند به هر خانه ای که سر بزنید زن ها در حال بافتن حصیر هستند، درآمد هر خانوار از این راه حدود ۲۵۰ هزار تومان است و منبع اصلی درآمدشان البته یارانه هاست. خانوارها پر جمعیت هستند و اکثراً مردها بیکارند. به علت نبود هیچ منبع آبی در روستا نخلستان ها و کشاورزی مدت ها پیش از بین رفته است و حصیرها هم از گیاهی به نام «داز» که در اطراف روستا می روید بافته می شود. حاج حسین پیرمردی ست که دور سرش پارچه ای پیچیده که کمتر گرما آزارش دهد، چهره اش آفتاب سوخته است و بر دستانش پینه روزهای کارگری دیده می شود، این ریش سفید روستا می گوید: مشکل اصلی مردم منطقه نداشتن شناسنامه است، خیلی از مردم شناسنامه ندارند چون توان رفتن به شهر و گرفتن شناسنامه نداشتند و حالا بچه ها بزرگ شده اند و نمی توانند یارانه بگیرند. امکانات اولیه زندگی نداریم وی می گوید: راه روستا خاکی است و امکانات ما بسیار اندک، اگر کسی مریض شود باید از اهالی که موتورسیکلت دارند بخواهیم بیمار را سوار موتور ایژ کند و به نخستین مرکز بهداشت برساند. منبع درآمد ما یارانه هاست و کارت هایمان را به بعضی از مغازه دارها در شهر می دهیم و از آنها یک کیسه آراد یا برنج می گیریم این پیرمرد می افزاید: آب نداریم اگر آب بود زمین ها را آباد می کردیم و مثل گذشته چند مال (دام) می خریدیم و پرورش می دادیم، منبع درآمد ما یارانه هاست و کارت هایمان را به بعضی از مغازه دارها در شهر می دهیم و از آنها یک کیسه آرد یا برنج می گیریم. این نمایی کوچک از محرومیت روستای سوردر است، وضعیت در روستاهای مجاور هم بهتر نیست، یاد این حرف مسؤلان می افتم که می گویند کپر نشینی جزوی از فرهنگ مردم است، این مردم فرهنگی عمیق و آداب و رسوم و گویش زیبا دارند اما مطمئناً زندگی در فقر جزئی از فرهنگ آنها نیست. اما نماد این روزهای کپر نشینی در جنوب کرمان مناطق سیل زده دهستان جازموریان است؛ سیل زندگی خیلی از این مردم را با خود برده است و روستاها را مملو از گل و لای کرده؛ گروه های جهادی و سپاه پاسداران و بسیجیان و روحانیون و دانشجویان طی این مدت با حضور در جازموریان در روستاهای مختلف حضور یافته اند، تلاش دارند کمک رسانی به این مردم را انجام دهند، پخش مواد غذایی و وسایل زندگی و خارج کردن گل و لای از روستاها و راه اندازی بِیمارستان های صحرایی بخشی از اقداماتی است که در این مناطق انجام شده است. با این وجود رفع محرومیت در این روستاها فقط با حذف کپر نشینی و ایجاد شغل پایدار امکان پذیر است. روستای لالی کشته، روستای کپری، چاه ابراهیم نمونه هایی از این روستاها هستند در بین آنها روستاهای عشایری وضعیت بدتری دارند چونکه هیچ امکاناتی ندارند. همه زندگی کپرنشینان را سیل برد زن روستایی می گوید: خانه ما فقط یک کپر است و چند حصیر و پشتی و وسایل خواب. پسرانم بیکار هستند و امکانی برای کشاورزی و دامداری نداریم. نامش زهرا است می افزاید: تا زمانی که یاد دارم در روستا زندگی کردم و هنوز به شهر نرفتم، مردم اینجا شغل می خواهند ما منبع درآمد نداریم و تمام زندگی مردم چند دام بود که از فروش شیر این دام ها زندگی را می گذراندیم که در ایام ابتدایی سالجاری پس از سیلاب به تپه های اطراف پناه بردیم و همین چند دام را هم آب برد و حالا نمی دانیم چه باید انجام دهیم. در ایام ابتدایی سالجاری پس از سیلاب به تپه های اطراف پناه بردیم و همین چند دام را هم آب برد و حالا نمی دانیم چه باید انجام دهیم وی اظهار داشت: هر خانوار حداکثر سه چهار دام داشت که حالا همان ها را هم از دست داده ایم. وجود این روستاها ناشی از فقر اقتصادی، عدم وجود اشتغال، تداوم خشکسالی و عدم اجرای طرح های کپرزدایی است. وجود این کپر ها فقط به جنوب کرمان هم خلاصه نمی گردد و می توان ردپای کپرنشینی را در روستاهای شهرستان محروم ریگان در شرق استان هم مشاهده کرد. محرومیت در بعضی از روستاهای شرق کرمان از جنوب عمیق تر است به صورت مثال باید به روستای حسین آباد دامداری در این مناطق سر بزنیم. روستاهایی که شاخص محرومیت آنها ۸ و ۹ است روستایی که در دور افتاده ترین منطقه شهرستان ریگان قرار دارد، ۱۵ خانوار در این روستا زندگی می کنند خانه های این روستاها کپری و یا از سنگ و گل ساخته شده و با عنایت به وجود گسل بم، نصرت آباد و ریگان با یک زمین لرزه این سازه های قدیمی بر سر مردم خراب می شود. بروز سیل در ریگان بهانه ای شد که وضعیت این روستا را بررسی نماییم، برای رسیدن به حسین آباد باید از چندین روستای دیگر عبور نماییم همه آنها جزو محروم ترین مناطقی هستند که در استان کرمان وجود دارد، پس از سیلاب بعضی از گروه های جهادی برای کمک به مردم به منطقه آمده اند و هنوز هم در بعضی از مناطق در حال کمک رسانی و ساخت حمام، سرویس بهداشتی و خانه و… هستند. ردپایی از کپرزدایی در مناطق محروم ریگان دیده نمی شود در این روستاها هم مانند اغلب روستاهای کپری جنوب کرمان خبری از امکانات نیست، این افراد اکثراً کشاورز هستند و روستاها هم در اطراف موتور پمپ های کشاورزی بوجود آمده اند. ردپایی از کپر زدایی و راه اندازی خانه های مستحکم هم در این مناطق دیده نمی گردد. مزیت روستاهای کپری شرق کرمان وجود آب برای کشاورزی است اما مردم از امکانات اولیه زندگی هم بی بهره هستند. ساکنان این روستاها مالکان زمین ها نیستند بلکه اکثراً کارگرانی هستند که در دور ترین مکان از مرکز شهرستان کار می کنند. فرماندار ریگان در گزارش هم پیما به نقل از مهر می گوید: شاخص محرومیت در شهرستان ریگان بسیار بالاست اغلب این روستاها دارای بالاترین شاخص محرومیت هستند. امین باقری می گوید: تمام تلاش خویش را می نماییم که برای عرضه خدمات به ساکنان روستاهای محروم شهرستان خدمت نماییم اما بودجه لازم در این حوزه در دسترس نیست و باید برای محرومیت زدایی در این مناطق اعتبار لازم هم اختصاص پیدا کند. وی اظهار داشت: با همکاری گروه های جهادی و معرفی این روستاها به خیرانی که می توانند برای توسعه روستاها کمک کنند گام هایی برداشته شده است. فرماندار ریگان اضافه کرد: در ریگان دو نوع اقلیم وجود دارد که شامل کوهستانی و کویری می شود در مناطق کوهستانی شاهد وجود خانه های سنگی و چوبی هستیم و در کویر خانه های کپری و خشت و گلی که باید برای برچیدن این خانه ها اقدام لازم صورت گیرد. در حالیکه دغدغه خیلی از مناطق کشور عرضه خدمات با کیفیت و ارتقای سطح زندگی است؛ هنوز هم در مناطق دور دست استان کرمان روستاهایی هستند که در خانه های محقر زندگی می کنند و از امکانات اولیه زندگی هم دور هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب