در گفت وگو با هم پیما اعلام شد
نصب ۶۵ دستگاه نسل جدید شتابنگار در كشور، تجهیز ۵ استان پرجمعیت با سیستم نسل چهارمی ها
به گزارش هم پیما رئیس شبكه ملی شتاب نگاری مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی با تاكید بر اینكه هم اكنون بیشتر از ۱۱۰۰ ایستگاه شتاب نگار فعال در كشور داریم، اظهار داشت: در سال ۱۳۹۶ تعداد ۲۶۲ دستگاه شتاب نگار از نوع نسل چهارم را كه قابلیت های بسیار ارزشمندی دارند، خریداری و به كشور وارد كردیم و به علت اهمیت استان تهران ۴۶ ایستگاه شتاب نگاری از ۹۸ ایستگاه استان تهران مجهز به دستگاه های جدید شده است.
مهندس اسماعیل فرزانگان در گفتگو با ایسنا آغاز فعالیت شبكه شتاب نگاری كشور را از سال ۱۳۵۳ دانست و اضافه كرد: تا سال ۱۳۵۷ تعداد دستگاه شتاب نگاری كه به منظور ثبت حركات قوی زمین ناشی از رویداد زلزله در كشور راه اندازی گردید، به تعداد ۲۷۰ دستگاه شتاب نگاری رسید.
وی با اشاره به اهمیت ایستگاه های شتاب نگاری در كشورها، توضیح داد: در حوزه مهندسی زلزله آنچه كه برای مهندسان زلزله اهمیت دارد، داده هایی هستند كه به آنها داده های "جنبش نیرومند زمین" گفته می شوند كه شامل شتاب حركات زمین، سرعت حركت زمین، جابه جایی زمین و مدت زمان دوام حركت زمین می شود.
فرزانگان با اشاره به اینكه این داده ها از راه دستگاه های شتاب نگار ثبت می شوند، تصریح كرد: این دستگاه ها شتاب حركت زمین در زمان وقوع زلزله را ثبت می كنند؛ چراكه نیرویی كه در زمان زلزله به سازه ها منتقل می شود، متناسب با شتابی است كه ایجاد می شود.
رئیس شبكه ملی شتاب نگاری افزود: پس از زلزله ۱۳۹۶ رودبار كه زمین لرزه بزرگی بود، شبكه شتاب نگاری زلزله كشور كه در آن زمان دستگاه های آن از نوع دستگاه های آنالوگ بود، با كمك وامی كه از راه مراجع بین المللی كه به دولت جمهوری اسلامی ایران واگذار شد، تعدادی دستگاه شتاب نگار دیجیتال خریداری كرد و این دستگاه ها علاوه بر آنكه جایگزین دستگاه های آنالوگ شدند، در نقاط لرزه خیز و در شهرها و روستاهایی كه سابقه لرزه خیزی تاریخی داشتند و همینطور در نزدیكی گسل ها قرار داشتند، نصب گردید.
به گفته وی با این اقدام تعداد دستگاه شتاب نگار دیجیتال نصب شده در ایران به مرز ۱۲۰۰ دستگاه رسید كه در آن زمان یكی از بزرگترین شبكه های شتاب نگار دنیا محسوب می شد.
وی افزود: علاوه بر آن در سال ۱۳۸۵ در یك مقطع كوتاه حدود ۱۵۰ دستگاه شتاب نگار نسل سوم به شبكه شتاب نگاری كشور اضافه و عمده آنها در شهر تهران و مناطق پیرامون آن و مراكز استان ها نصب گردید.
فرزانگان با تاكید بر اینكه زلزله های بزرگی توسط شتاب نگاری كشور ثبت شده كه بعضی از آنها از اهمیت جهانی برخوردار است، خاطرنشان كرد: ركورد ثبت شده زمین لرزه طبس در سال ۱۳۵۷ از جانب دستگاه شتاب نگار پس از گذشت ۴۰ سال از رویداد آن مورد ارجاع مراجع بین المللی، مهندسان و یا شركت هایی كه در زمینه نرم افزارهای مهندسی زلزله فعال می باشند، قرار می گیرد.
وی ركورد ثبت شده از زلزله سال ۱۳۸۲ بم توسط ایستگاه فرمانداری بم را از دیگر نمونه های ثبت داده های مهم توسط شبكه شتابنگاری ملی دانست و اضافه كرد: شتاب قائم این زلزله حدود یك G برابر شتاب ثقل زمین بوده كه بزرگترین شتاب قائمی بوده كه تا آن زمان در شبكه شتابنگاری كشور به ثبت رسیده بود و این "داده" باعث شد كه در آئین نامه ۲۸۰۰ تغییراتی ایجاد شود.
رئیس شبكه ملی شتاب نگاری افزود: علاوه بر آن در زلزله سرپل ذهاب سال ۱۳۹۶، ایستگاه شتاب نگاری فرمانداری سرپل ذهاب شتابی نزدیك ۷ دهم شتاب ثقل زمین را اندازه گیری نمود كه شتاب بالایی محسوب می شد و این "داده" نشان دهنده میزان خرابی های وسیع این شهر بوده است.
وی با تاكید بر اینكه داده های دستگاه های شتاب نگاری هم از نظر بنیادی و هم از نظر مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد، تصریح كرد: علاوه بر آن بیشتر از ۶۰۰ دانشجو در مقاطع دكتری و كارشناسی ارشد داده های این ایستگاه ها را برای انجام رساله های خود مورد استفاده قرار دادند.
فرزانگان تصریح كرد: رشته هایی مانند مهندسی زلزله و یا زلزله شناسی مهندسی در كشور متكی بر داده های دستگاه های شتاب نگار هستند و در صورت نبود این دستگاه ها، باید از داده های سایر كشورها استفاده گردد.
وی همینطور اظهار نمود: هیچ سازه مهم و استراتژیك بدون در نظر گرفتن پارامترهای زلزله نمی تواند طراحی و ساخته شود و مهمترین پارامترهایی كه در طراحی مقاوم سازه در مقابل زلزله مورد استفاده قرار می گیرد، داده هایی است كه از جانب دستگاه های شتاب نگار به ثبت می رسد.
فرزانگان آئین نامه ۲۸۰۰ را آئین نامه استاندارد زلزله در كشور دانست و اظهار داشت: بخش عمده ای از مطالب در رابطه با زلزله و نقشه های پهنه بندی آن بر مبنای داده های شتاب نگاری است.
تعداد ایستگاه های شتاب نگاری كشور
این فعال حوزه شتاب نگاری زلزله با تاكید بر اینكه هم اكنون بیشتر از ۱۱۰۰ ایستگاه شتاب نگار فعال در كشور داریم، اضافه كرد: در سال ۱۳۹۶ توانستیم با تلاش فراوان تعداد ۲۶۲ دستگاه شتاب نگار از نوع نسل چهارم كه قابلیت های بسیار ارزشمندی را دارند، خریداری و به كشور وارد نماییم و این دستگاه ها به تدریج در نقاط مختلف كشور جایگزین دستگاه های قدیمی می شود.
به گفته رئیس شبكه ملی شتاب نگاری، همه ۲۶۲ دستگاه شتاب نگاری نسل چهارم خریداری شده به كشور وارد شده است و از این تعداد تابحال ۶۵ دستگاه نصب شده است و كار نصب بقیه دستگاه ها ادامه دارد. این دستگاه ها از راه مودم های تلفن همراه اطلاعات خویش را ارسال می كنند و امكان دسترسی سریع تر و برخط را برای اپراتور فراهم می كنند.
فزرانگان، اولویت نصب این دستگاه ها را مراكز استان ها و مناطق لرزه خیز دانست و اظهار داشت: برخی از دستگاه های جدید در شهر سرپل ذهاب و سایر شهرهای استان كرمانشاه نصب شده است، ضمن آنكه در تهران، تبریز، مشهد و استان هرمزگان هم نصب شده اند. به صورت كلی سیاست ما این است كه ابتدا شهرهای بزرگ و پرجمعیت و حساس به لحاظ لرزه خیزی را مجهز به این سیستم ها نماییم و به تدریج دستگاه های جدید را جایگزین دستگاه های قدیمی موجود در شهرهای كوچك تر و روستاها نماییم.
وی با اشاره به اینكه با عنایت به وسعت كشور، این تعداد دستگاه شتاب نگاری برای پوشش كل كشور كافی نیست، اضافه كرد: در بررسی های زلزله به غیر از سازه های بلند و مهم، نیاز است پل ها، تونل ها و سدها و نیروگاه ها به دستگاه های شتاب نگاری و ثبت كننده زمین لرزه مجهز شوند.
این محقق خاطرنشان كرد: برخی از سدهای كشور مجهز به دستگاه های شتاب نگاری است كه یا توسط آنها خریداری شده است و یا ما برای آنها نصب كردیم و به آنها خدماتی عرضه می دهیم، ولی در مورد نیروگاه ها این امر رخ نداده و در زمینه تجهیز سازه های مهم و بلند به دستگاه های ثبت زلزله متأسفانه در این زمینه پیشرفت چندانی نداریم.
زلزله های استان تهران
رئیس شبكه ملی شتاب نگاری به تعداد زلزله های رخ داده در استان تهران اشاره نمود و اظهار داشت: شهر تهران در پهنه ای قرار گرفته است كه از لحاظ تاریخی لرزه خیز بوده است و بررسی های تاریخی گستره شهر تهران و پیرامون آن مانند "ری" نشان داده است كه در طول تاریخ زمین لرزه های تاریخی بسیاری داشته است.
وی تمركز مراكز جمعیتی و سیاسی و وجود گسل های فعال را از عواملی دانست كه اهمیت شهر تهران را دو چندان می كند و افزود: علاوه بر آن صدمه پذیری این شهر را هم افزایش داده است، از این رو در شبكه شتاب نگاری به استان و شهر تهران توجه بیشتری داشتیم، بگونه ای كه در مجموع ۹۸ ایستگاه در كل استان تهران داریم كه از این تعداد ۴۶ ایستگاه مجهز به دستگاه جدید شتاب نگاری است و از ۹۸ ایستگاه در استان تهران ۵۹ ایستگاه در شهر تهران مستقر شده است.
فرزانگان با اشاره به اینكه در استان تهران تمركز ما بر شهر تهران بوده است، اضافه كرد: از ۵۹ ایستگاه شتاب نگاری شهر تهران ۳۶ ایستگاه آن از دستگاه های شتاب نگار استفاده شده است و ما درصدد هستیم كه تعداد دستگاه های جدید شتاب نگار شهر تهران را اضافه نماییم.
وی با اشاره به اینكه شبكه ایستگاه شتاب نگاری در تهران از تراكم خوبی برخوردار است، اظهار نمود: از تعداد زمین لرزه هایی كه از سال ۱۳۵۳ در استان تهران و مناطق پیرامون آن رخ داده است، ۴۴۷ ركورد ثبت كردیم. یعنی ۴۴۷ شتاب نگاشت به ثبت رسیده است.
فرزانگان افزود: از این تعداد ۲۱۲ ركورد مربوط به ایستگاه هایی بوده كه در شهر تهران مستقر شده است و ۲۳۵ ركورد از جانب ایستگاه های استان تهران به ثبت رسیده است.
به گفته وی، بیشترین شتاب ثبت شده در استان تهران در ایستگاه فیروزكوه بوده كه شتاب آن در حدود ۴۰۲ سانتیمتر بر مجذور ثانیه است و بزرگی زمین لرزه ای كه مسبب این شتاب بوده، حدود ۴.۲ بود؛ ولی در شهر تهران بیشترین شتابی كه ثبت كردیم، ۵۶ سانتیمتر بر مجذور ثانیه بوده كه زلزله مسبب آن با بزرگی ۴.۴ گزارش شد.
وی تصریح كرد: در شهر تهران و پیرامون آن عمدتاً زمین لرزه های متوسط داشتیم و زمین لرزه با بزرگای بیشتر از ۶ در چند دهه اخیر نداشتیم، ولی زمین لرزه با بزرگای ۵ و كمتر تعدادی در استان تهران روی داده است.
رئیس شبكه ملی شتاب نگاری اظهار نمود: بیشترین ایستگاه های فعال شتاب نگاری شهر تهران در شرق استان تهران و در مناطقی چون مشا، فیروزكوه، لواسان، فشم و دماوند مستقر است و از نظر شتاب نگاری بخش های شرق تهران فعال تر از بخش غربی تهران در چند سال اخیر بوده، ولی زمین لرزه سال ۹۶ منطقه ملارد نشان داد كه غرب استان تهران هم از پتانسیل زمین لرزه برخوردار می باشد.
نصب دستگاه جدید شتاب نگاری در دماوند
وی در مورد تجهیز منطقه دماوند با دستگاه های نسل جدید شتاب نگاری، اظهار داشت: هم اكنون در شهر دماوند و فیروزكوه در هر كدام یك دستگاه نسل چهارم شتاب نگاری نصب شده و در برنامه داریم كه در امتداد مسیری كه به استان مازندران می رسد، در شمال كوه دماوند این دستگاه ها نصب شود تا بتوانیم پوشش مناسبی داشته باشیم.
رئیس شبكه ملی شتاب نگاری ابراز امیدواری كرد كه با خریداری دستگاه های بیشتر شتاب نگاری، این پوشش متراكم تر شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب